Linggo, Marso 23, 2014

mga gulay sa bahay kubo


Ang singkamas (InglesjícamaMexican turnip (gabi ng Mehiko), Mexican potato (patatas ng Mehiko); Kastila jícama, na nagmula sa katutubong Nahuatl ng Mehikoxicamatl; pangalang pang-agham: Pachyrhizus erosus) ay isang uri ng halamang-ugat na may mabilog na bungang ang loob ay maputi, samantalang ang balat ay kulay ng pinaghalong kape at dilaw. Matamis ang lasa nito. Karaniwan din ito sa Pilipinas.

Ang talong (Ingleseggplantaubergine]) ay isang uri ng prutas na pangkaraniwang kulay lila ang mga bunga, bagaman mayroon ding lunti at puti uri. Maaari itong mahaba, bilugan, malaki, maliit o maikli.

Ang sigarilyas ay isang uri ng gulay na kamukha ng prutas na balimbing.


Ang pili (Ingles: pili nut; pangalang pang-agham: Canarium ovatum), ay isang uri ng bungang maniat puno.[1] Isa lang ito sa 600 na mga uri ng pamilyang Burseraceae, at katutubo ito sa Pilipinasna marami sa katimugang Luzon, at sa parte ng Bisayas at Mindanaw. Tinatawag din itongalmendras (Ingles: almond) bagaman ang tunay na almendras ay ang punong Prunus dulcis.


Ang sitaw o sitao[1] (Ingles: string bean o green bean) ay isang uri ng berdeng gulay.[2]Phaseolus vulgaris ang siyentipikong pangalan nito.


Ang bataw sa wikang english ay bean, buoy, punishment, fine, rain o surcharge. 


Ang patani (Ingles: Lima bean) ay isang uri ng munggong nagmula sa Lima, Peru.


Ang kundol[1] o Benincasa hispida (Ingles: winter melonwhite gourd o "putingkalabasang ligaw," ash gourd o "abong kalabasang ligaw, wax gourd o "may pagkit na kalabasang ligaw"[2]) ay isang baging o halamang gumagapang na pinatutubo dahil sa napakalaki nitong prutas na kinakain bilang gulay. Mahimulmol o nababalutan ng himulmol ang bunga ito kapag bata o mura pa. Sa pagsapit ng hustong gulang, naaalis ang mga buhok ng prutas at nagkakaroon ng mapagkit na balot, kaya't tinatawag na "mapagkit na kalabasang ligaw" at maaaring maiimbak ng matagalan na hindi nasisira. Bagaman tinatawag ding milon ng taglamig o milon ng tagniyebe, bahagyang nakapanlilinlang ang pangalang ito dahil hindi ito isang matamis na prutas. Lumalaki na hanggang 1-2 mga metro ang haba ang kundol. Orihinal na inaalagaan ang kundol saTimog-silangang Asya, ngunit malawakan na rin itong pinararami sa Silangang Asya atTimog Asya.


Ang patola ay isang uri ng halamang baging o gumagapang na may mga mahahaba at ma-anggulong bunga na nagagamit sa pagluluto.[1] Kahawig ito ng pipino (partikular na ang English cucumber) ngunit may matigas na balat. Kasinlasa ito ng mga zucchini.


Ang upo (Lagenaria siceraria;[1] Ingles: calabash) ay isang uri ng halamang baging o gumagapang na may mga mahahaba at mapuputing bunga na kahugis ng batuta. Nagagamit sa pagluluto ang bungang ito.


Ang kalabasa (Ingles: pumpkin) ay isang uri ng malaking gulay na tumutubo sa isangbaging; o isang malaking bunga ng gumagapang na halamang baging na may kulay na pinaghalong narangha at dilaw.[1] Nasa saring Cucurbita ito at nasa pamilyangCucurbitaceae [2]. Maaaring tumukoy ito sa mga uri na Cucurbita pepo o Cucurbita mixta, o posible sa isang partikular na uri ng Cucurbita maxima o Cucurbita moschata.


Ang labanos o rabanos[1] (Ingles: radishicicle[2] o white radish[2]; Kastila: rabanos[3]) ay isang uri ng maliit na halamang gulay na may matigas at malutong na ugat.

Ang mustasa (Ingles: mustard o mustard greens[1]; Kastila: mostaza) ay isang uri nggulay.[2] Katangian nito ang pagkakaroon ng mga malalapad at madirilim na dahon at mga mapanglaw ngunit lunti ring mga sanga.[1] Karaniwan din itong ginagawang dilawin na panimplang sarsa para sa mga hotdog.

Ang lasuna (mula sa Sanskrito: लशुन [laśuna]) o sibuyas (Ingles: onion, Kastila: cebolla) ay isang uri ng halamang gulay na ginagamit sa pagluluto. Nakakasanhi ng luha ang bunga nito kapag hinihiwa kung hindi nahugasan.[1] Tinatawag na sibuyas ang anumang maraming mga halamang nasa saring Allium. Bagaman kilala ng mga ito bilang sibuyassa pangkaraniwan katawagan, kalimitan itong tumutukoy sa Allium cepa, ang "sibuyas mula sa hardin o halaman." Kilala lamang ang Allium cepa sa larangan ng pagtatanim,[2]subalit mayroon ding mga likas na uri matatagpuan sa Gitnang Asya. Kabilang sa mga pinakamalapit na mga uri ang Allium vavilovii Popov & Vved. at ang Allium asarense R.M. Fritsch & Matin mula sa Iran.[3] Subalit nagbigay ng babala sina Zohary at Hopf na "mayroong pagaalangan kung ang kalipunan vavilovii sinuri ay kumakatawan sa tunay na materyal na ilang o mga ligaw o naging mailap lamang na halaw din lamang mula sa mga itinatanim.

Ang kamatis ay ang tawag sa isang uri ng halaman o bunga nito na kulay luntikung hilaw, subalit nagiging dilaw hanggang pula kung hinog na.

Ang bawang (Ingles: garlic) o Allium sativum (L.) ay isang uri ng halamang gulay na ginagamit sa pagluluto.[1] Isa itong uri ng sibuyas[kailangang tiyakin] na nasa pamilyangAlliaceae. Kalapit na kamag-anak nito ang mga sibuyas. Ginagamit na ito sa kabuoan ng kasaysayang nakatala, partikular na sa pagluluto at panggagamot. Mayroon itong maanghang na amoy o lasang nakapagpapabanayad at nakapagpapatamis sa mga lutuin.[2]. Nahahati ang mga kumpol nito sa mga malalamang mga butil (bahaging karaniwang ginagamit). Ginagamit ang mga butil bilang buto, pagkain (hilaw o luto), at para sa panggagamot. Nakakain din ang mga dahon, sanga o tangkay, bulaklak sa ulo at kalimitang kinakain kapag mura at malambot pa. Ang tila mga papel na balot o balat at mga ugat na nakadikit sa mga kumpol ang mga natatanging bahaging hindi nakakain. Nagmumula ang matapang na amoy ng bawang sa nilalaman nitong kompawnd na maysulpur.

Ang luya (Ingles: ginger) ay isang uri ng gulaying ugat na ginagamit panimpla ng mga lutuin.

Ang linga (Ingles: sesame) ay isang uri ng yerba na nanggaling sa Silangang India. Pinagkukunan ng langis ang mga buto nito.

Walang komento:

Mag-post ng isang Komento